Калонка паэта, празаіка, намесніка дырэктара выдавецтва «Мастацкая літаратура» – галоўнага рэдактара часопіса «Полымя», лаўрэата спецыяльнай прэміі Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь у галіне «Мастацкая літаратура», лаўрэата Нацыянальнай літаратурнай прэміі, нашага земляка Віктара Шніпа. Незабыўнае
07.07.2009. Сёння Купалле. Цвіце ліпа. Тэлефануе Ліпскі і пытаецца пра кнігу, прысвечаную Купалу, якую ён падрыхтаваў для нашага выдавецтва. Кажу як ёсць: “Кніга на афармленні ў мастакоў. Цяпер яе выхад залежыць толькі ад іх”. Ліпскі дзякуе за інфармацыю і дадае: “Я жыву блізка каля музея Купалы. Часта прыходжу ў сквер да помніка і, стоячы перад Купалам, думаю: “Якія мы маленькія перад ім!”
02.07.2011. Два тыдні назад у парку на Камсамольскім возеры з маёй працы былі жанчыны. Ім там усё спадабалася, а на “Птушыным востраве” яны бачылі толькі двух варон, пра якіх так весела мне расказалі, што і мне захацелася на іх паглядзець. І вось сёння мы з Людмілай выбраліся на Камсамольскае возера. На жаль, увесь час ішоў дробны дождж. І ўсё ж гуляць пад парасонамі па парку было хораша. Зазірнулі мы і на “Птушыны востраў”, дзе амаль адразу напаткалі двух варон, якія, пакуль мы хадзілі, увесь час былі непадалёк, нібыта віжавалі за намі. І калі мы ўжо збіраліся дамоў, як пачуўся параходны гудок і, нібыта вынырнуўшы з XIX стагоддзя, міма вострава ў дажджлівай прасторы праплыў белы цеплаход…
05.07.2011. Сёння ў маёй Людмілы Дзень нараджэння. Каб нешта талковае купіць і падарыць ёй, няма дастаткова грошай. Хацеў верш напісаць, але не напісаў. Знайшоў ранейшы, які канкрэтна прысвечаны Людміле:
Ты ў мяне адна, нібыта неба раннем,
Светлае, нібы царкоўнае віно,
У якім надзея, вера і каханне
Злітыя, нібыта ў сонца, у адно
Светлае, святое і, як кроў, зямное,
Без якога не пачнецца вечны шлях…
Дзень прайшоў і сум,
нібы згарэла Троя.
Я з табой, як попел на тваіх нагах.
10.07.2011. У Ракаве на доме Вячаслава Рагойшы, дзякуючы раённым уладам, скульптару Івану Міско і самому Вячаславу Пятровічу, была адкрыта мемарыяльная дошка з надпісам: “Гэты дом часта па-сяброўску наведваў класік беларускай літаратуры Уладзімір Караткевіч”. Пасля ўрачыстасці Рагойша падышоў да мяне і сказаў: “Караткевіч глядзіць у бок тваіх Пугачоў!” “І не дзіўна, што глядзіць у бок Пугачоў, бо ён там хоць і адзін раз, але ўсё-такі бываў”, – адказаў я, памятаючы тое, што мне расказвала мая цётка Валянціна Іосіфаўна, у якой, працуючы ў Пугачоўскай школе, жыў будучы доктар філалагічных навук Павел Дзюбайла, і да якога з Радашковіч часта ў госці прыходзіў супрацоўнік раённай газеты Адам Мальдзіс. Дзякуючы Мальдзісу, Караткевіч і быў у Пугачах…
23.07.2011. Раніцай хмары каля сонца, як вата, прыкладзеная анёламі да Божай раны…
У мамы пад падушкай каляндар “Родны край”, з якога яна час ад часу адрывае лісты. Сёння ў мамы яшчэ 18 ліпеня…
30.07.2012. Учора ўдзельнічаў у свяце паэзіі “Ракуцёўскае лета-2012”, прысвечанае Максіму Багдановічу. Нягледзячы на спёку, народу ў Ракуцёўшчыне сабралася чалавек дзвесце. Было шмат моладзі і дзяцей. Вярнуўся дамоў загарэлы, як камбайнер…
“З яе вецер скульптуру рабіў!” – сказаў мастак Эдуард Агуновіч пра Алесю Сівохіну, якая ў лёгкай, але непразрыстай сукенцы на свяце “Ракуцёўскае лета-2012” больш за тры гадзіны правяла на сцэне, даючы слова выступоўцам…
03.07.2013. З Максімам ездзілі ў Пугачы. Я грады палоў, а сын касіў у садзе. У тры гадзіны з Палачанкі патэлефанаваў Лёня Шчарбінскі з прапановай прыехаць і забраць нас у Мінск. Мы адмовіліся, бо наш аўтобус з Пугачоў адпраўляецца ў сем вечара, а гэта яшчэ чатыры гадзіны, каб пабыць з роднай сялібай…
Крапіва і дзядоўнік адчуваюць, што ў хаце ўжо няма старых гаспадароў, і таму растуць і растуць…
Соль скамянела, даведаўшыся, што гаспадары памерлі…
Вулей у суседскім садзе сярод высокай травы, як хатка Бабы Ягі…
Бацька са мной, як я з сынам, не хадзіў па палях каля вёскі. Бацьку проста не было калі…
12.07.2013. Першае апалае лісце, як выцвілыя пад сонцам абгорткі ад цукерак, якія ў дзяцінстве я збіраў у драўляную скрыначку…
01.07.2014. Ізноў дождж, як восенню. У двары бязлюдна. Машыны пад дажджом стаяць, як сабакі, якіх выгналі з кватэр…
09.07.2014. З зялёнай руды, што на дрэвах, падаюць, выплаўленыя сонцам, залатыя кроплі восеньскай лістоты…
01.07.2015. Над дрэвамі бліснула маланка, загрымеў гром, і з кроны старой ліпы ўзляцелі вароны, як абвуглелая лістота…
03.07.2016. Пад грымотнымі нябёсамі дождж збівае з дрэў жоўтую лістоту так, нібыта злуецца, што тут без яго амаль восень наступіла…
Калі ты не ідзеш да вады, вада сама рана ці позна прыходзіць да цябе. З неба. І вада затапляе гарадскія вуліцы, як лабірынты Мінатаўра, у якіх тут жа спыняюцца машыны. І машыны стаяць разгубленыя, як іхнія гаспадары. І вада напаўняе перасохлыя забытыя рэчышчы, напамінаючы нам, што даўнія старыя шляхі да мора яшчэ існуюць. І вада размывае дарогі і сцяжыны, на якіх даўно няма тваіх слядоў, бо ты сядзіш каля камп’ютара, як каля акна ў прыдуманы свет. І дождж ідзе, як Вадзяная Арда, захопліваючы ўсё перад сабой. І ты выходзіш на балкон і глядзіш на ваду, як на свой час, які стаў вадой…
28.07.2016. Мы былі ў ад’ездзе, а наша Міёна дваццаць дзён была на ператрымцы. Калі я ўчора ранкам патэлефанаваў, каб даведацца, як яна там і ў які час яе прывязуць дамоў, гаспадыня сабачага гатэля сказала: “Усё з Міёнай добра! Яна ў нас на лецішчы, як на курорце!” Міёну прывезлі а палове дзясятай. Як толькі наша малая ўбачыла мяне, дык адразу кінулася цалавацца, ледзьве не збіўшы мяне з ног. У кватэру бегла, як у паратунак. Людміла была дома. Міёна і яе ўсю абцалавала. Потым доўга хадзіла па кватэры. Радавалася сваім цацкам. Паляжала на ўсіх сваіх любімых месцах, не забываючы праз хвіліну падысці да нас і палашчыцца. Гадзіны паўтары нічога не ела, а толькі час ад часу прагна піла ваду і глядзела запытальна: “Я дома ці мне гэта ўсё сніцца?”
02.07.2017. Дождж. Неяк сумнавата. Пачынаю думаць пра вясёлае і светлае. Узгадваецца вандроўка ў Італію. Венецыя. Фларэнцыя. Піза. Рым. Ватыкан. Светла. Цёпла. У Венецыі з Людмілай і сябрамі сядзім на прыстані, звесіўшы ногі над вадой, у якой люструецца сляпучае сонца. У мяне абутак на нагах ледзьве трымаецца, і мне здаецца, што ён упадзе ў ваду і назаўсёды застанецца тут, у Венецыі. У вадзе блішчаць капейкі. У нас сваіх няма. Кідаем цэнты, каб зноў сюды прыехаць. Прыедзем! А пакуль што я ў думках паўтараю свае вандроўкі па Еўропе. У мінулым годзе былі ў Паланзе. Нібыта ўчора. Яшчэ ногі памятаюць Балтыйскую ваду і пясок. Сёлета нікуды не паехаў і не паеду. Гляджу Міёну. Цяпер яна ляжыць каля мяне і дрэмле. Ёй добра. Усе дома. Ці памятае яна Максіма? Ён хутка прыедзе ў адпачынак з войска. Чакаем. А дождж на перастае. Яму добра, бо ёсць людзі, якія яго любяць не менш, чым мы адзін аднаго.
04.07.2017. Перад маім акном растуць густыя дрэвы, і дом, які насупраць нашага, ледзьве праглядаецца. На вуліцы дождж. Гляджу праз дрэвы, і раптам пра дом, які ледзьве праглядаецца, падумалася, што ён пакінуты людзьмі. Ды і ў нашым жывём толькі мы – Людміла, я і Міёна. І мы наогул на востраве, над якім учора лёталі самалёты і верталёты, з якіх ніхто не заўважыў нас. Праўда, мы з балкона ім не крычалі і не махалі.
06.07.2017. Ліпы мядуюць. А пчол не чуваць і не бачна. Год таму ранкам і вечарам я ў шортах і кашулі з кароткімі рукавамі выгульваў Міёну. А цяпер і ў куртцы не заўсёды цёпла. І, ходзячы сярод ліп, думаю пра пчол, якім таксама холадна. І сонца, якое зрэдку праглядае з-за хмар, што плывуць з Балтыкі, я хачу параўнаць з напоўненай мёдам бочачкай. І не параўноўваю. Цяпер сонца падобнае на велізарны бурштын у халоднай вадзе сусвету…
07.07.2017. Вечар. У двары ціха. Святло ў вокнах, як спалоханае. Раз – і патухла ў адным. Раз – і патухла ў другім. Людзі кладуцца спаць. А ты не хочаш. Ты глядзіш на чужыя вокны, як на чужыя сусветы, дзе існуе разумнае жыццё…
09.07.2017. Вечар. Акно занавесіў. Уключыў святло. Адпачываю ад тлуму. Ластаўкі ў двары папіскваюць, нібыта напамінаюць, што яшчэ лета. А лета толкам яшчэ і не было. А восень ужо недзе за гарой. А ў нас у вёсцы Юстынава гара. І калі мама казала, што ўжо восень за гарой, я ішоў на Юстынаву гару і глядзеў на лес, што быў за гарой. Глядзеў доўга, пакуль не ўгледжваў над лесам коршака. І коршак быў для мяне восенню. Чаму коршак? Не памятаю. А цяпер прыдумляць няма жадання. Яшчэ сёння было лета.
13.07.2017. Прайшоў дождж. Размыў сцяжыну. Навымываў каменьчыкаў, шкельцаў, недапалкаў, коркаў, драцінак. Іду, разглядаю і думаю пра дождж, як пра археолага, які зрабіў раскопкі на сцяжыне і, нічога каштоўнага не знайшоўшы, сышоў з горада…
14.07.2017. Перад маім акном вецер шкуматае лістоту на дрэвах. Галіны гнуцца, патрэскваюць. Гляджу на дрэва, і мне здаецца, што яно спрабуе паляцець з нашага двара, але ніяк не можа адарвацца ад зямлі, на якой ляжыць асфальт…
14.07.2017. З Міёнай на Мухлі спыніліся каля яблыні. Яблыкаў няма. У небе высока-высока ляціць самалёт. Я глядзеў на яго і думаў пра вёску, пра бацькоў. Узгадаў Лягезы, дзе да школы гадаваўся ў бабулі Ганны. Дзядзька Віця з цёткай Стасяй запрашалі прыязджаць. Можа і прыедзем з Людмілай і дзецьмі. Нядаўна, вяртаючыся з Пугачоў з сястрой Валяй і яе мужам і дачкой, праязджалі па гасцінцы каля Лягез. Вёскі цяпер не бачна з-за лесу. Калі я быў малым, я ў ляску пасвіў кароў. А так нярэдка прыходзіў да гасцінца, каб убачыць машыну, якая будзе праязджаць міма. Часам сядзеў паўдня, каб убачыць хоць адну, а часам, прасядзеўшы амаль дзень, не бачыў аніводнай. Гэта было больш за 50 гадоў таму. Даўно! Колькі за гэты час людзей памерла і колькі нарадзілася! Уга колькі! Пакуль я ўзгадваў дзяцінства, самалёт праляцеў. Да нас з Міёнай па сцяжыне прыблізілася старая з катом. Міёна хацела пабегчы да ката. Не пусціў. Старая ўзяла пушыстага гадаванца на рукі і хуценька прайшла каля нас.
18.07.2017. Прыйшоў з працы. Прылёг на хвіліну і праспаў дзве гадзіны. Адчуванне, нібыта на працы не быў. Узгадалася, як у вёсцы ў дзяцінстве часам клаўся паспаць пад вечар і прачынаўся, калі заходзіла сонца. Выходзіў на вуліцу і, гледзячы на захад, думаў, што дзень пачынаецца…
20.07.2017. Вечарэе. На Мухлі вакол азярыны тэпаюць парамі пажылыя, маладзейшыя ў спартовіках бегаюць, зусім маладыя ходзяць з каляскамі, у якіх немаўляты. Некаторыя сядзяць на лаўках. Я праходжу міма азярыны. Я з сабакам. З вялікім. Усе баяцца. І я гляджу на жыццё вакол азярыны здалёку і чамусьці ўяўляю карціну Брэйгеля “Паляўнічыя на снезе”, на якой растаў снег…
29.07.2017. Гэтым летам яшчэ рыбы не лавіў. Грыбоў і ягад не збіраў. Вогнішча не паліў. У рацэ не купаўся. Кепска. Але ж дзясяткі разоў бачыў, як узыходзіць сонца над горадам і як заходзіць, як свецяць зоркі, як поўня робіцца маладзіком, а маладзік ператвараецца ў поўню. І яшчэ шмат чаго б не ўбачыў, калі б не выходзіў з дому а палове шостай раніцы і не гуляў позна вечарам па Мухлі. Някепска ўсё-такі лета праводжу, а тым больш яшчэ да восені ёсць час папаліць вогнішча. Люблю вогнішчы! Я іх у дзяцінстве нават на ганку роднай хаты распальваў. Бацькі ганялі, крычалі, страшылі, а я распальваў і глядзеў на агонь, як на сябра…
03.07.2018. Да выхадных прывыкаеш. І здаецца, што лепей за выхадныя нічога няма на свеце. І тое, што заўтра трэба ісці на працу – гэта няпраўда, якую ты сабе прыдумаў, каб адпачыць ад выхадных…
04.07.2018. Маладзік, як абрывак афішы на вечарыну паэзіі…
Не спрабуй дагнаць цягнік, які цябе абагнаў. Ён па рэйках ідзе і не ведае, што такое шчасце…
05.07.2018. Па выдавецкіх справах быў з Дзмітрыем Пятровічам у майстэрні скульптара Івана Міско. Іван Акімавіч перадаў Людміле віншаванні з днём нараджэння. Вярнуўся праз гадзіну на працу, а там Раіса Баравікова. Паразмаўлялі крыху пра жыццё-быццё. Раіса Андрэеўна, набыўшы для ўнукаў кніжак, паехала дахаты, але праз гадзіну патэлефанавала: «Я тут Людміле ў падарунак на дзень нараджэння ў тралейбусе напісала экспромт:
Дыхаюць водарна ў ліпені словы.
Пчолы раяцца пад ліпай на ўзлеску.
І, нібы з промняў сатканы,
іх узятак мядовы
У дзень народзінаў Люды Рублеўскай.
07.07.2018. Дзякуючы запрашэнням арганізатараў рэспубліканскага свята паэзіі, песні і народных рамёстваў «З адною думкаю аб шчасці Беларусі…», прысвечанага 136-у дню нараджэння Янкі Купалы, пабываў у Вязынцы. Было сонечна і людна, а самае галоўнае – святочна. У купалаўцаў сцэнарый імпрэзы быў як лірычна-патрыятычная паэма.
Усім даспадобы прыйшоўся гурт «Арацэя» з традыцыйнымі купальскімі песнямі. Слухаючы музыкаў, я забыўся на тое, што недзе ёсць Мінск са сваім тлумам і шумам. Я быў у пачатку мінулага стагоддзя і сядзеў разам з Купалам у Вязынцы. І нам было добра. І сонца было над намі.
Час ад часу праз Вязынку праходзілі электрычкі і грузавыя цягнікі. І як бы яны ні грукацелі і ні свісцелі, на іх ніхто не звяртаў увагу. Уладарылі вершы і музыка.
09.07.2018. Раніцою пахне ўжо восенню. Раса на траве халодная. На Мухлі на азярыне, абапал якой сядзяць рыбакі, плаваюць качкі. Міёна на птушак глядзіць, нібыта мы прыйшлі на паляванне. А я ніколі ў жыцці не хадзіў на паляванне. І я задаволены гэтым.
